We houden het graag simpel in de moestuin om de kans op een lekkere oogst te vergroten
In mei leggen alle vogels een ei, in april is dat precies wat een slak wil. Hoe zorg je er nu voor dat je oogst niet vroegtijdig verpest wordt?
Laten we het vooral simpel houden in de moestuin
Als moestuin beginneling wil ik niet teveel hooi op mijn vork nemen. Ik sluit ons eerste moestuinseizoen graag geslaagd af. Daarvoor heb ik mijzelf voorgenomen om het mezelf niet te moeilijk te maken. Ik zaai wat makkelijk te telen groentes in en wacht op succes, de oogst. Wat zijn die makkelijke groenten dan?
lente-ui groeit vanzelf weer op als je de wortels nat zet;
radijs, al lust niemand dat.
Lente-ui is één van de groenten die na de oogst gemakkelijk doorgroeien
Tijdens het wachten bekruipt mij een naar gevoel
Uit het verleden weet ik dat er veel konijnen en hazen op ons Landje zijn. Ik heb ze nog niet gezien, maar ze zullen wel willen smullen van het jonge loof. Op Pinterest vind ik een schat aan huis- tuin- en keukenmiddelen ter bescherming van je oogst. Sindsdien verzamel ik de plastic vorken van de snackbar en bewaar de eierschalen. Ook ben ik lid van een Moestuingroep op Facebook. Daar lees ik veel verontrustende meldingen over slakken. Ook zij hebben recht op leven, maar hoe verzoek ik ze vriendelijk om weg te blijven of vertrekken?
Hoe verdrijf je slakken vriendelijk?
Wetende dat slakken eitjes leggen in april, is de eerste tip om al voor Pasen op eierjacht te gaan. Dit doe je op vochtige, beschutte plekken even onder de grond of bladeren. Bij een succesvolle jacht scheelt dit je al snel zo’n 400 slakken per legsel. Stel niet uit tot morgen wat je vandaag door een ander kunt laten doen! Lok de natuurlijke vijand van slakken en -eitjes: kikkers, vogels en zelfs egels. Deze hebben allen gemeen dat ze behoefte hebben aan water en aan wat beschutting. Weet dat slakken een sterke hekel hebben aan bepaalde planten, wees slakonvriendelijk door Lavendel, Salie, Tijm of zelfs viooltjes te planten. Slakken houden ook niet van knoflook, dat heb ik expres naast de sla gepoot. Ook kun je er knoflookwater van maken en plantjes mee besproeien. Net als katten, kun je slakken ook verjagen door de bodem te bedekken. Denk hierbij aan cacaodoppen, koffieprut en eierschalen. Zodoende verbouw ik sla met ei (en knoflook)
Drie producten die ons Buitenleven veraangenamen. Altijd een tekentang op zak, rvs- pannen voor de buitenkeuken en een FirePit zonder last van de rook
In de mailbox van Tuin- en Buitenleven verschijnen al aardig wat persberichten. Ik heb er drie geselecteerd die ik vandaag in het zonnetje wil zetten.
Swiza Tick Tool, het Zwitserse zakmes met tekentang en vergrootglas
Vanwege de zachte winter is het tekenseizoen dit jaar erg vroeg begonnen. Het is dus zaak om extra alert te zijn om de ziekte van Lyme voor te blijven. Daarom is het voor wandelaars en fietsers verstandig om altijd een tekentang op zak te hebben, je kunt dan direct handelen als je een teek ontdekt. De Tick Tool van Swiza is hiervoor ideaal want dit Zwitserse zakmes heeft veel functies, inclusief tekentang en vergrootglas.
Met de Tick Tool verwijder je gemakkelijk en veilig elke teek en verminder je het risico dat je wordt geïnfecteerd met de ziekte van Lyme of hersenvliesontsteking als gevolg van een tekenbeet. De tekentang werkt heel natuurlijk: met een vloeiende beweging verwijder je de teek in zijn geheel. Met het vergrootglas controleer je vervolgens of de parasiet grondig is weggenomen.
Swiza Tick Tool met tekentang
De Swiza Tick Tool heeft nog tien andere functies waaronder een zaag, mes, kurkentrekker, flessenopener, priem met naai-oog, schroevendraaier en pincet. De tools zijn gemakkelijk te openen met zowel de linker- als rechterhand en veilig te vergrendelen en ontgrendelen door simpelweg de Zwitserse vlag in te drukken.
Handel snel Niet alleen wandelaars en fietsers lopen risico om in aanraking te komen met teken, ook dierenliefhebbers en tuiniers dienen zichzelf goed te controleren. Teken houden zich op in grassen, struiken en bossen. Ongeveer 20% van de teken in Nederland is besmet met de Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Als een besmette teek zich langer dan 24 uur aanhecht is er een grote kans dat de bacterie wordt overgedragen. Mocht je een teek ontdekken, verwijder de parasiet dan onmiddellijk en altijd in zijn geheel, om de kans op overdracht van de bacterie tot een minimum te beperken.
Informatie Het merk Swiza is o.a. verkrijgbaar bij Bever, ANWB-winkels en webshops. Consumentenadviesprijs Swiza Tick Tool zonder zaag € 38,50. Met zaag € 54,95.
Ultralichte RVS-pannen voor outdoor-cooking
De nieuwe Sea to Summit Sigma Cookset is ideaal voor outdoor-cooking. De Sigma Pots zijn gemaakt van premium roestvrijstaal en daardoor ijzersterk. Dankzij een speciaal procedé zijn de pannen vederlicht en dat is bijzonder voor een RVS-pan. Ideaal voor op de camping en tijdens fietsvakanties.
Een bijkomend voordeel van roestvrijstaal is dat je de pannen makkelijk schoonmaakt en dat ze minder gevoelig zijn voor krassen. De onderzijde van de Sigma Pot geeft een stabiele grip zodat hij niet wegglijdt van de brander. De deksels doen tevens dienst als vergiet en kunnen met een slim klipje gemakkelijk aan de pan gehangen worden tijdens het koken. Het ontwerp is zo gemaakt dat de pannen makkelijk in elkaar passen, zodat je met een compacte set op pad gaat.
Met de Pivot-Lock roteer je de greep horizontaal en zet je de deksel stevig vast voor transport en zeker je de deksel tijdens het afgieten. De complete set bestaat uit twee Sigma Pots van 1,2 en 2,7 liter, twee lichtgewicht BPA-vrije kommen en twee geïsoleerde bekers.
Informatie De Sea to Summit Sigma Cookset 2.2 is verkrijgbaar bij outdoorwinkels en via webshops. Consumentenadviesprijs € 99,95. Ga voor meer informatie naar http://www.technolyt.nl. De Sigma Pots zijn ook los verkrijgbaar, in vier maten: •1,2 liter, consumentenadviesprijs € 39,95 •1,9 liter, consumentenadviesprijs € 44,95 •2,7 liter, consumentenadviesprijs € 49,95 •3,7 liter, consumentenadviesprijs € 59,95
Kampvuur met je smartphone
Met de Biolite FirePit geniet je van een warm en knisperend kampvuur zonder dat je last hebt van rook. De crux van de vuurkorf annex BBQ zit hem in de ingebouwde ventilator die de luchtcirculatie aanstuurt door maar liefst 51 luchtopeningen. De ventilator stuur je aan via een app op je smartphone. Zo voeg je desgewenst meer of minder lucht toe om de kracht van het vuur te bepalen.
Je zit niet niet in de rook en ook de buren hebben geen last van je kampvuur. Met de FirePit kun je perfect barbecueën: leg wat briketten op het vuur en je kunt aan de slag. De temperatuur regel je met je smartphone, zo maak je de lekkerste flame broiled burgers en steaks.
Rondom zicht De Firepit is gemaakt van doorzichtig X-Ray mesh van metaal zodat je aan alle kanten zicht hebt op het vuur. De batterij voor de aansturing van de ventilator gaat zo’n 24 uur mee en is gemakkelijk op te laden via USB of aangekoppeld solarpanel.
BioLite heeft een aantal optionele accessoires zoals de FirePit Solar Cover, een waterdichte transporthoes met ingebouwd zonnepaneel. Hiermee laad je overdag de accu van de FirePit. Met de handige FirePoker kun je gemakkelijk het binnenrek verplaatsen of het vuur opstoken. De FireMat die onder de FirePit geplaatst kan worden zorgt ervoor dat er geen schroeiplekken op de ondergrond ontstaan.
In de vuurkorf is plaats voor vier houtblokken. Je kunt ook BioFuel Pellets van BioLite gebruiken om snel een vuur te beginnen wanneer er geen droog sprokkelhout voorhanden is. De pellets zijn gemaakt van natuurlijk materiaal en zijn daardoor niet schadelijk voor gezondheid en milieu.
Informatie De BioLite FirePit is verkrijgbaar bij de outdoorspeciaalzaak en diverse webshops. Winkeladviesprijs € 249,95. Ga voor meer informatie naar http://www.Technolyt.nl. Producteigenschappen
•Gewicht: 8980 g •Vermogen: 3400 Watt •Brandstof: Hout, pellets, briketten en houtskool •Input/output: Micro USB in, USB out •Brandtijd: 5 tot 24 uur al naargelang de stand van de ventilator
We zijn op zoek gegaan naar een lange termijn visie op onze groeiende snoei- en houtstapel
Toen we het Landje in bezit kregen, zijn we direct begonnen met orde op zaken te stellen. Er lag heel veel vuil en spullen, dat zijn we gesorteerd aan het afvoeren. Ook is er veel achterstand in het snoeiwerk. De hortensia’s hebben we direct over de hele breedte van het land gesnoeid. Daar kwam héél veel snoeiafval van af.
Snoei- en houtafval
De takken die we van de hortensia’s hebben geknipt of zelfs gezaagd, hebben we naar één hoek op het Landje gesleept. Kruiwagens vol. En toen we toch lekker bezig waren hebben we ook alle losse takken daarop gegooid. De takken die jarenlang uit de bomen zijn gevallen. In de tussentijd waait er ook nog een hele boom om, die hebben we uit de sloot getrokken en huppakee op de hoop. Ook alle lange bramentakken gooien we op de berg, om te voorkomen dat onze rondrennende kinderen erachter blijven haken. Wetende dat het de houtstapel zal overwoekeren, maar dan hebben we i.i.g. nog wat lekkers. We letten even niet op en die stapel wordt hoger en hoger.
De stapel met hout- en snoeiafval wordt steeds hoger
De houtstapel
Gaandeweg zakt de houtstapel wel wat in, maar het blijft een hele berg. Tijd voor een langere termijn visie. Het verbranden van het tuinhout is een economisch delict en terecht. Daar zijn wel wat uitzonderingen op, maar die zijn voor ons niet aan de orde. We hebben (nog) geen bacterievuur of perenvuur, dat is alleen te bestrijden door verbranding. Je mag wel een vuurschaal of vuurkorf laten branden, maar voordat we onze houtstapel gezellig hebben verbrand, dan zijn we wel een paar jaar verder.
Hout versnipperen
We gaan op zoek naar een manier om het hout te versnipperen. Zo is er bij de lokale bouwmarkt een hakselaar te huur. Maar dan moeten we een korte periode lang al het hout er doorheen jassen. Wat kost zo’n apparaat eigenlijk? Dat bleek reuze mee te vallen en ook nog eens in de aanbieding, dus snel opgehaald. De reviews waren goed.
Hakselen van de lange slierten van de bramenstruiken. Rechts het begin van de afscheiding met dikkere takken
Hakselaar
Niet vergeten om gehoorbescherming te dragen tijdens het hakselen en ik draag goede werkhandschoenen met een lederen handpalm tegen de doornen van de bramen en andere doornstruiken. Dat gaat lekker vlot met de takken tot maar liefst 4,5 centimeter. Al willen we de hakselaar niet te snel over zijn tax helpen. De bramenslierten, hortensiatakken en het raaphout vliegen door de hakselaar heen. De gehakselde snipper vallen in een kunststof bak. En daar vind ik al snel een leuke, nuttige bestemming voor. We geven het hout terug aan de bodem door er een paadje van te strooien. Dat paadje hebben we er al in gelopen door het heen-en-weer gesleep met spullen voor de stort. En dat is ook weer goed voor de permacultuur. Ook kunnen we op termijn de snippers gebruiken ter bescherming van plantjes in de moestuin. Denk aan de aardbeienplanten. Zo zijn we op meerdere vlakken toch lekker bezig.
Het paadje van houtsnippers langs de Kruidenspiraal in aanleg
De dikkere takken
Van de dikkere takken, dunne stammen vlechten we een haag. Ideaal als afscheiding en voor de vogeltjes en insecten om zich in te verschuilen. De boomstronken kan ik op termijn wel gebruiken bij mijn nog aan te leggen kruidenspiraal of zullen de meisjes wel slepen naar hun buitenkeuken. De houtstapel is nu gereduceerd tot een beheersbare plek. De lijnen wat betreft het hout zijn uitgezet voor de langere termijn. Nog even en we kunnen niet wachten tot het komende snoeiseizoen zich weer aandient, want de (fruit)bomen zijn in jaren niet naar de kapper geweest.
Op een kruising van toonaangevende fietspaden is een genummerd bord met de regionale landkaart te vinden. Daar zijn de knooppunten in je buurt af te lezen met de lijn van de verbindingsroute. Het nummer correspondeert met je locatie en sluit aan op volgende knooppunten, waar weer eenzelfde bord te vinden is.
Wij wonen prachtig in het midden van het land en onze woonplaats wordt omgeven door bos, heide en plassengebied. Het zal je niet verbazen dat wij geregeld een rondje fietsen langs de welbekende paddenstoelen en ons de weg laten wijzen door de rode wegwijzers voor fietsers.
Rondjes fietsen op basis van fietsknooppunten
Die rondes worden echter steeds groter door onze nieuwe hobby: fietsroutes bepalen m.b.v. knooppunten. Het fietsknooppuntennetwerk is niet alleen een mooi scrabblewoord met driedubbele woordwaarde maar brengt het beste in je naar boven. Waar wij slecht luisteren naar onze navigatie en flauw worden van de ‘flauwe bochten’ van Google Maps, gaan we er nu eens even lekker voor zitten of bepalen onderweg onze fietsroute. Zo fietsen we graag langs de Vecht of een rondje om het Gooimeer.
Het ontstaan van het fietsknooppuntennetwerk
Het knooppuntenstelsel is in de jaren ’80 bedacht door mijningenieur Hugo Bollen (bron Wikipedia). Het was bedoeld als eye-opener voor het natuurlijk schoon om ons heen en niet alleen voor fietsers, maar ook wandelaars. Het idee is dat als je meer waardering voor de natuur om je heen ervaart, je dit ook zou willen behouden. Op dit moment zijn er niet alleen routes in heel Nederland, de Benelux maar door de gehele Europese Unie in de planning of reeds uitgevoerd.
Hoe werkt dat met die fietsknooppunten?
Op een kruising van toonaangevende fietspaden is een genummerd bord met de regionale landkaart te vinden. Daar zijn de knooppunten in je buurt af te lezen met de lijn van de verbindingsroute. Het nummer correspondeert met je locatie en sluit aan op volgende knooppunten, waar weer eenzelfde bord te vinden is. Tussen de knooppunten (op de verbindingsroute) wordt met vierkante verkeersbordjes het groene nummer met de richting boven ooghoogte aangeven aan weerszijden van de weg. De knooppunten/nummers hoeven niet op volgorde te lopen, dat bepaalt de fietser zelf. Inmiddels zijn er verschillende applicaties en websites (A.N.W.B., Fietsersbond) te vinden ter ondersteuning van je fietsrit. Zelf hebben wij een app. van Fietsknoop in gebruik. Na het invoeren van je knooppunten is dan zelfs de totale afstand af te lezen.
Volg de pijl richting fietsknooppunt 6
Onze ervaring met het fietsknooppuntennetwerk
Wij fietsen old school van knooppunt naar knooppunt. Dat geeft ons meer gevoel van vrijheid. De verschillende landschapseigenaren hebben hun best gedaan om ons te laten fietsen op de mooiste paadjes door de natuur. Die hadden we anders nooit gevonden. De kans dat we langs een autoweg (moeten) fietsen is hierdoor erg klein. Aan de hand van de wind, het tijdstip van de dag en ons uithoudingsvermogen verlengen of verkorten we onze route. We blijven per ongeluk wel eens iets langer hangen in een mooi lunchplekje onderweg en zullen dat toch moeten compenseren om op tijd de meisjes weer van school te halen. Door dit netwerk van knooppunten kunnen we straks op ons vakantieadres gelijk ook goed uit de voeten, eh uit de pedalen.
Zijn jou die fietsknooppuntbordjes wel eens opgevallen?
Ik ging na het zaaien alvast op zoek naar een recept en deed een oproep bij andere bloggers. En toen ging er een wereld voor mij open. Er verschenen allemaal variaties op de groene pesto met ingrediënten die ik ook kan verbouwen in onze moestuin
Het draait immer en altijd om de beleving. Let er maar eens op. Ook toen ik dit kweeksetje zag: ‘Grow your own Pesto’. Natuurlijk weet ik dat ik ook gewoon basilicum zaadjes had kunnen kopen, maar ik had toch nog geen vijzel…
Pesto kweken
Dat ging heel eenvoudig het zaaien van de basilicum zaadjes. Eerst 150 ml water bij de kokosaarde doen. Even drie minuten laten wellen en de helft van de zaadjes zaaien in de vijzel. De andere helft kan een volgende keer volgens de beschrijving. Ik ging alvast op zoek naar een recept en deed een oproep bij andere bloggers. En toen ging er een wereld voor mij open. Er verschenen allemaal variaties op de groene pesto met ingrediënten die ik ook kan verbouwen in onze moestuin.
Recept voor groene pesto
Om maar eens in de basis te beginnen deelt Mams At Work een koolhydraatarm recept voor groene pesto. Door het gebruik van pijnboompitten aan banden te leggen, blijft het recept koolhydraatarm. De hoeveelheid is voldoende om een klein potje mee te vullen:
Rooster de pijnboompitten, pers de knoflook uit en vermaal het mengsel in de vijzel of met de keukenmachine. Het goede nieuws is dat ik naast de basilicum, ook de knoflook al gepoot heb in onze moestuin. Dan volgen er nu een groot aantal variaties op de basis van basilicum of een variatie op de pijnboompitten!
De rode pesto, pesto rosso
De rode pesto heb ik wel eens in de winkel gezien naast de groene pesto. La Familia B deelt het recept van rode pesto. Naast de basilicum worden er zongedroogde tomaatjes aan toegevoegd.
De bereiding blijft hetzelfde. La Familia B deelt nog een handige tip: Heb je echt veel gemaakt zoals ik altijd die gein heb, dan vries je het gewoon in, in een bakje of in een ijsblokjesvorm zodat je gedoseerd kan pakken als je het nodig hebt.
Boerenkoolpesto
In dit recept van pesto van boerenkool vervangt Food Quotes de basilicum, de pijnboompitten en de Parmezaanse kaas. De bereiding blijft hetzelfde.
Ingrediënten– 100 gr boerenkool (rauw)– 40 gr amandelen– 40 gr belegen 35+ kaas– 1 teentje knoflook– 7 el extra vierge olijfolie
Pesto van spinazie en walnoot
Slowfoody heeft meerdere recepten voor pesto op het blog staan. De basis voor de pesto wordt nu gelegd door rauwe spinazie en walnoot. De bereiding vangt aan met het hakken van de noten.
broccolipesto
Aan tafel bij Anna schuiven voor pasta met broccolipesto. Het fijne aan dit recept vind ik dat de hele broccoli wordt gebruikt.
Op het koken van de broccoli na, blijft de bereiding van de pesto hetzelfde: Verdeel de broccoli in kleine roosjes. Schil de stronk en snijd in dunne plakjes. Breng water met zout aan de kook in een ruime pan. Doe eerst de plakjes van de broccolistronk in de pan en kook 2 minuten. Voeg de roosjes toe en kook nog 3 minuten tot ze beetgaar zijn. Giet af en spoel direct om met ijskoud water zodat de broccoli niet verder gaart en wel felgroen blijft.
Pesto van raapsteel
Ook voor een pesto met raapsteel draait Aan tafel bij Anna haar hand niet voor om.
Anja’s Food & Blog gebruikt de pittige smaak van rucola. Het recept is zomaar ontstaan door een overgebleven zak rucola. De pijnboompitten zijn eventueel te vervangen door hazelnoten*.
Peterselie pesto
Van de groene groenten stappen we langzamerhand over op de groene kruiden als basis voor de pesto. Feed Me gebruik hier peterselie voor en ook dit kruid heb ik al in de moestuin staan.
Koriander pesto
Naast koriander gebruikt Culinea in dit recept ook rode peper, gember en cashewnoten, mijn lievelingsnoten.
Wellicht leuk om te vermelden dat My Happy Kitchen een Pesto Infographic heeft gepubliceerd met handige inhoudsmaten en variaties op de ingrediënten.
Conclusie
Het is even geduld hebben tot de basilicum opkomt. Ik heb een aantal variaties op pijnboompitten gezien die mijn aandacht trekken, want ik vind het een prijzig ingrediënt.
* Het gebruik van hazelnoten en walnoten doet mij denken aan de Wildplukwijzer, waar kan je noten in het wild plukken?
Water is van levensbelang voor vogels. Niet alleen om te drinken, maar ook om zichzelf in te wassen. Dat zal op zich geen verrassing zijn, maar ook insecten en andere dieren behoeven water gedurende de dag. Al is een vogelbadje niet altijd geschikt voor insecten. En niet iedereen heeft de ruimte voor een glooiende vijver in de tuin.
Een vogelbadje
Insecten kunnen verdrinken in een vogelbadje. Het water kan te diep zijn. Dat is eigenlijk zeer eenvoudig op te lossen, als je er maar opkomt. Een paar stenen, schelpen of knikkers in het water geven de insecten, net als een schildpad op het droge, even de mogelijkheid om rustig te drinken. En het staat nog leuk ook.
Water is noodzakelijk in de tuin
Enkele handige tips
• Wanneer vogels drinken of zichzelf wassen letten ze minder goed op. Zet een waterschaal dus op een open plek neer, zodat ze snel weg kunnen vliegen wanneer er gevaar dreigt, van huiskatten bijvoorbeeld.
• Met een nat verendek of natte vleugels is het lastig vliegen, zorg voor een beschutte uitvalsbasis waar even rustig opgedroogd kan worden, bijvoorbeeld in een bosje
• Ververs het water regelmatig, als het water te lang in de zon staat kunnen er algen in de waterschaal komen. Weet ook dat muggen eitjes leggen in stilstaand water!
• Vogels eten en drinken graag hoog boven de grond, een hangende waterschaal kan een oplossing zijn
• Ook in de winter drinken vogels graag water, let er op dat het vogelbadje niet bevroren is. Er bestaan trouwens ook winterharde insecten.
• Ook egels drinken graag water van een schoteltje op de grond in de schaduw.
We hebben niet allemaal een tuin op het Zuiden. Of misschien geniet je liever in de luwte van je tuin van mooie planten die beter gedijen in de schaduw. Dat kan allemaal. Speciaal hiervoor zet ik een aantal schaduwplanten in het zonnetje. Deze vaste planten zijn geschikt om te planten in vochtige borders in de halfschaduw of schaduw.
een Schaduwrijke tuin
Van halfschaduw wordt gesproken wanneer je tuin niet meer dan 4 uur zon per dag heeft. Dit kan komen door omringende gebouwen of hoge beplanting. In een schaduwrijke tuin komt het zonnetje niet meer dan twee uur per dag tevoorschijn. Niet getreurd, er zijn genoeg planten die het zonnetje in huis brengen vanuit de schaduw.
Schaduwplanten- planten en struiken
De Camelia, heesterstruik, bloeit vroeg in het jaar in maart/ april. Wij hadden er één naast de voordeur tegen een muur staan. De bloemen werden wel snel losgelaten. De Skimmia kan goed tegen de koude en blijft groen. Uit de roze-rode bolletjes komen witte bloempjes in de zomer. Vrouwentranen of gebroken hartje is wel winterhard, maar verliest zijn blad. De hartvormige bloemen in meerdere kleuren zijn een ware publiekstrekker. Diverse soorten varens staan graag in de vochtige schaduw, ze blijven wintergroen. Check wel of de bladeren niet al het water opvangen en de grond wel vochtig is onder het bladerendek. De Japanse Esdoorn (foto) staat gelukkig weer in de knop. Afgelopen jaar liet bij na de aanschaf van schrik al zijn bladeren vallen. We kijken uit naar de bloeitijd in mei
Mooi hoekje in de tuin voor de Japanse Esdoorn
Schaduwplanten- bodembedekkers
De Bosanemoon staat bekend om zijn stervormige witte, lila of roze bloemetjes. De Kleine Maagdenpalm zie ik hier in de buurt veel. Het plantje blijft groen in de winter en geeft onkruid (en katten) geen kans. Kruipend Zenegroen is als bodembedekkers erg populair bij vlinders en bijen. Het Lelietje-van-Dalen kroop vroeger razendsnel om onze knotwilg heen en gaf sterk ruikende bloemetjes af in mei/ juni. Schaduwkruid de naam verraad het al, is een winterharde groenblijver. In maart komen er witte bloemen tevoorschijn.
